o czasie w naszej praktyce badawczej
15 cze, 2020
13 czerwca 2020 r. odbyła się w Internecie międzynarodowa konferencja naukowa „Wyobrażenia czasu, czas wyobrażony”, której organizatorami były francuskojęzyczne towarzystwo naukowe EURETHNO zarejestrowane przy Conseil de l’Europe w ramach sieci Fédération Européenne des Réseaux de Coopération Scientifique et Technique, Société Internationale d´Ethnologie et de Folklore (SIEF), Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej z Instytutu Nauk o Kulturze Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział w Łodzi. Tematem konferencji była temporalność oraz jej wyobrażenia w perspektywie porównawczej, refleksyjnej i krytycznej w kontekście kultury europejskiej. Konferencja była otwarta na podejście reprezentowane nie tylko przez etnologów i antropologów kultury, lecz również przez przedstawicieli historii, filozofii, religioznawstwa, geografii, archeologii, historii sztuki, socjologii, kulturoznawstwa itp. Wśród licznych referatów prezentowanych przez gości z Francji, Irlandii, Serbii, Grecji i Polski znalazło się wystąpienie dr Aleksandry Krupy-Ławrynowicz i dr. Olgierda Ławrynowicza pt. „«To było dawno…» Kategoria czasu w praktyce badawczej etnografii i archeologii współczesności”.
W swym wystąpieniu, opartym na doświadczeniach i wybranych przykładach wyniesionych z grantu jurajskiego, autorzy podkreślili, że w badaniach prowadzonych przez etnografów i archeologów współczesności ważną, operacyjną lub kontekstową kategorią jest czas. Badaczy interesuje niedawna przeszłość, a więc przeszłość doświadczana, pamiętana, postpamiętana, obecna we wspólnotowych dyskursach. O ile w badaniach etnograficznych pojęcia takie jak kiedyś czy dawno przeważnie odnoszą się do ogólnie zdefiniowanej (najczęściej współczesnej) przeszłości, o tyle zgodnie z metodologią badań archeologicznych należy odnieść je do konkretnego przedziału czasu. Wystąpienie miało na celu wskazanie tej i innych różnic metodologicznych, ale także – a może przede wszystkim – możliwości i zalet wypracowania zintegrowanych procedur pozyskiwania oraz analizy źródeł etnograficznych i archeologicznych. Archeologia współczesności jest bowiem archeologią wspólnego (wspólnotowego) przeżywania otaczającej lokalnej rzeczywistości. Reliktem tego procesu są z jednej strony materialne ślady funkcjonowania danej wspólnoty na danym terenie, z drugiej zaś odnosząca się do nich pamięć członków tej wspólnoty.
o kulturowej topografii wsi
30 lis, 2019
16 listopada 2019 r. w Gminnym Ośrodku Kultury w Lelowie odbyła się interdyscyplinarna ogólnopolska konferencja naukowa „Wieś i chłopi ziemi lelowskiej”. Wśród prelegentów znaleźli się zarówno badacze z ośrodków naukowych w Polsce, jak i członkowie LTH-K, którzy podzielili się efektami swoich wieloletnich badań, przedstawiając różne aspekty badań wsi ziemi lelowskiej: historyczne, archeologiczne, krajobrazowe, kulturowe, etnograficzne. Wśród tych ostatnich znalazł się referat dr Aleksandry Krupy Ławrynowicz pt. „Miejsca mocne, miejsca wspólne, miejsca przeżywane. Kulturowa topografia wsi w gminie Lelów”.
Udział w cyklu lelowskich konferencji wpisał się już chyba na stałe w kalendarz wykonawców projektu jurajskiego. Nie jest więc przypadkiem, że od tego roku współorganizatorem wysadzenia i współwydawcą przyszłych publikacji pokonferencyjnych został – obok LTH-K, Urzędu Gminy Lelów i GOK-u w Lelowie – Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego.
w Hradcu Królowej
13 wrz, 2019
12 września 2019 r. na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Hradcu Królowej odbyła się „I Konferencja „Archeologie konfliktů”, zorganizowana przez pracowników Katedry Archeologii UHK. Obok licznych gości z Belgii, Czech, Rosji i Słowacji pojawili się także referenci z Polski.
Z dużym zainteresowaniem spotkał się referat dr Aleksandry Krupy-Ławrynowicz;wśród i dra Olgierda Ławrynowicza pt. „Etnoarcheologické pozůstatky druhé světové války v severních oblastech Krakovsko-čenstochovské jury”.
archeologia okresu powojennego
30 cze, 2019
26 czerwca 2019 r. dr Olgierd Ławrynowicz przedstawił referat pt. „Archeologia nas. Kontekst badań interdyscyplinarnych" na Konferencji Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych Polskiej Akademii Nauk pt. „Archeologia polska okresu powojennego na tle europejskim: próba bilansu doświadczeń badawczych”, zorganizowanej w ramach cyklu corocznych spotkań pt. „Archeologia i społeczeństwo: nowe pola badań i wyzwania badawcze” w siedzibie Instytutu Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie. Na spotkaniu swoje referaty wygłosili także prof. dr hab. Marian Głosek (Instytut Archeologii UŁ) oraz dr hab. Anna Zalewska z Instytutu Archeologii UMCS w Lublinie.
Głównym przesłaniem referatu stała się konstatacja, że istotę archeologii współczesności najlepiej oddaje pojęcie archeologia nas (archaeology of us), odnoszące się do relacji konkretnych ludzi i wspólnot z ich własnym dziedzictwem materialnym. Wspólnotowy i lokalny wymiar archeologii współczesności powoduje, że ważnym dla niej źródłem są przekazy ustne, pozyskiwane i analizowane w trakcie wywiadów etnograficznych. Na przykładzie wieloletnich badań na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, wykazane zostało, jak ważne i badawczo efektywne może być włączanie w perspektywę archeologii współczesności metodologii badań etnograficznych.
armia kontra natura
8 cze, 2019
Aleksandra Krupa-Ławrynowicz i Olgierd Ławrynowicz wygłosili referat pt. „Materialne i niematerialne relikty końca II wojny światowej na północnych terenach Jury Krakowsko-Częstochowskiej” na IV Ogólnopolskiej Konferencji naukowej „Oblicza wojny. Armia kontra natura”, która obyła się 6-7 czerwca 2019 r. w Instytucie Historii UŁ. Autorzy w swym referacie omówili wydarzenia, jakie miały miejsce przed, w trakcie i po wkroczeniu Armii Czerwonej na północne tereny Jury Krakowsko-Częstochowskiej w styczniu w 1945 r. W zaproponowanej rekonstrukcji tego fragmentu przeszłości wykorzystana została wiedza mieszkańców. Zarejestrowane wspomnienia oraz przeprowadzone badania archeologiczne odsłoniły mniej znane, a przynajmniej rzadko opisywane w opracowaniach z zakresu historii regionu, wydarzenia, które kształtowane były także przez zjawiska geologiczne (pagórkowate ukształtowanie terenu), botaniczne (zalesienie lub wylesienie terenu) i klimatyczne (związane z porą roku).
Czynniki te w dużym stopniu warunkowały skalę i formę przygotowań wojsk niemieckich do inwazji sowieckiej (budowa linii umocnień: transzei i bunkrów, przygotowywanie prowizorycznych lotnisk), przebieg wydarzeń poprzedzających wejście Armii Czerwonej (m.in. mord na mieszkańcach Przyrowa 8 stycznia 1945 r. dokonany przez sprzymierzonych z Niemcami żołnierzy „ukraińskich”), metody ukrywania się żołnierzy niemieckich i niemieckiej ludności cywilnej tuż przed nadejściem Armii Czerwonej, sposób przeprowadzania egzekucji przez Sowietów na złapanych Niemcach i „Ukraińcach” oraz forma i lokalizacja pochówku ofiar. Prezentowane przykłady wykazały znaczny potencjał poznawczy etnoarcheologii niedawnej przeszłości w poszerzeniu perspektywy badań historycznych.
wykład dla gości z Częstochowy
5 kwi, 2019
4 kwietnia do szkół patronackich Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ dołączyło IX Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida w Częstochowie. Uroczystemu podpisaniu umowy towarzyszył wykład dr Aleksandry Krupy-Ławrynowicz i dra Olgierda Ławrynowicza – „Etnoarcheologia pamięci. Krajobraz kulturowy Jury Krakowsko-Częstochowskiej”. Licealiści usłyszeli o współpracy etnografów i archeologów, która wpisana jest w nasz grant badawczy.
 |  |  |  |  |
o projekcie jurajskim w Szkocji
25 mar, 2019
W dniach 21-24 marca na odbywającym się na Uniwersytecie w Glasgow Kongresie Archeologii Post-Średniowiecznej dr Olgierd Ławrynowicz wygłosił referat „Ethnoarcheology in the practice of the recent past research: Examples from the Polish Jurrassic Highland”. Wystąpienie, które znalazało się w sesji poświęconej archeologii krajobrazu, spotkało się z dużym zainteresowaniem.
W spotkaniu wzięła też udział mgr Magdalena Majorek. Samo zaś miejsce, w którym odbyła się konferencja jest zacne i znane nie tylko z planów komercyjnych filmów :)
 |  |  |
o współpracy na Jurze na AP Forum
1 lut, 2019
Dr Aleksandra Krupa-Ławrynowicz i dr Olgierd Ławrynowicz wystapili jako prelegenci AP Forum - seminarium poświęconego formom współpracy humanistów z szeroko rozumianym otoczeniem zewnętrznym (31 stycznia 2019, Wydział Filozoficzno-Historyczny UŁ). Przedstawili scenariusz, cel, sukcesy i trudności dotyczące współpracy z instytucjami samorządowymi oraz lokalnymi społecznościami, która wpisana jest w nasz grant i stanowi jeden z jego najważniejszych elementów.
Wśród pozostałych gości znaleźli się naukowcy, praktycy biznesu i pracownicy organizacji pozarządowych. Publiczność I AP Forum miała okazję zapoznać się z już istniejącymi programami współpracy, a także podzielić się własnymi refleksjami.
Wydarzenie odbyło się w ramach projektut „Humanistyka stosowana dla rozwoju: od innowacji do aplikacji (APHUM BASE i AP Forum)” realizowanego na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UŁ w programie DIALOG ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
etnoarcheologia w praktyce
5 lis, 2018
„Etnoarcheologia w praktyce. Z badań niedawnej przeszłości” to tytuł referatu, który 9 listopada 2018 r. wygłosi dr Olgierd Ławrynowicz na konferencji naukowej pt. „Sukcesy i porażki. Najnowsze metody nieinwazyjne i laboratoryjne w badaniach archeologii historycznej” organizowanej przez Instytut Archeologii UŁ i Uniwersyteckie Centrum Archeologii Średniowiecza i Nowożytności przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W trakcie wystąpienia przedstawione zostaną wnioski płynące z praktycznego zastosowania metody etnoarcheologicznej w naszym projekcie.
na falach Radia Łódź
17 paź, 2018
Nasz projekt stał się tematem audycji red. Kamili Litman pt. „Szkiełko i oko”, emitowanej w Radiu Łódź w dniach 16–17 października 2018 r. Program można odsłuchać w podcaście.
Jurajska gmina Muszyna?
7 lip, 2018
Opracowywanie materiałów z naszych badań terenowych w toku. Tymczasem jednak zrobiliśmy sobie przerwę i postanowiliśmy zastosować metody wypracowane w projekcie jurajskim na potrzeby gminy Muszyna i pogranicza polsko-słowackiego. To działa :)
 |  |
praca gabinetowa wre
16 mar, 2018
Po trzech sezonach badań terenowych praca gabinetowa idzie pełną parą. Tym razem w Instytucie Historii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie dr hab. Maciej Janik i dr Marek Nita zapoznają się ze szczegółami kolejnych zadań badawczych i wydawniczych czekających nas w tym roku :)
w Pilznie
13 gru, 2017
W ramach warsztatów z archeologii współczesności na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Zachodnioczeskiego w Pilznie dr Olgierd Ławrynowicz przedstawił wykład pt. „Etnoarcheologie konfliktů 20. století. Příklady z Polska“ dla studentów archeologii oraz antropologii społecznej i kulturowej.
Na spotkaniu zaprezentowane zostały aktualnie prowadzone w Polsce projekty badawcze dotyczące archeologii konfliktów XX w., w których wykorzystywane są wspomnienia żyjących dziś ludzi. Główna część wystąpienia poświęcona była wynikom badań etno-archeologicznych, uzyskanych w naszym projekcie jurajskim. Wyjazd zrealizowany został na zaproszenie dra Josefa Hložka z Katedry Archeologii Uniwersytetu Zachodnioczeskiego w Pilznie.
o badaniach w gminie Przyrów
29 lis, 2017
Dziś w ramach seminarium doktorskiego prof. dr hab. Anny Marciniak-Kajzer w Katedrze Archeologii Historycznej i Bronioznawstwa Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego dr Olgierd Ławrynowicz przedstawił wykład pt. „Nieinwazyjne i sondażowe badania terenowe z zakresu archeologii współczesności w gminie Przyrów w woj. śląskim”.
Krajobrazy pamięci w Katowicach
26 lis, 2017
Wzięliśmy udział w bardzo interesującej konferencji w Katowicach, poświęconej krajobrazom pamięci w kontekstach społecznych i kulturowych (organizatorzy Instytut Socjologii Uniwersytetu Śląskiego, Sekcja Socjologii Etniczności i Oddział Katowicki Polskiego Towarzystwa Socjologicznego).
Dr Aleksandra Krupa-Ławrynowicz i dr Olgierd Ławrynowicz wystąpili z referatem zatytułowanym Nadwarciańskie narracje. Etnoarcheologia i lokalne praktyki nadawania znaczeń. Opowiadali oczywiście o gminie Mstów i o tym, jak bieg rzeki organizował rytm życia mieszkańców. Przedstawiali na wybranych przykładach wiedzę, pamięć i opowieści dotyczące Warty. Już wrócili. I przywieźli sporą garść inspiracji oraz zachwyt Katowicami :).
 |  | |
 |  |  |
Fotografie autorstwa Organizatorów konferencji: https://www.facebook.com/events/188601395007658/
nowa publikacja o gminie Lelów
9 lis, 2017
Z radością zaglądamy do nowej publikacji z serii Leloviana. Prace o historii i kulturze ziemi lelowskiej, tym razem zatytułowanej Krajobrazy kulturowe ziemi lelowskiej. W tegorocznym tomie, pod redakcją Mirosława Skrzypczyka, znalazł się tekst o naszych badaniach:
Aleksandra Krupa-Ławrynowicz i Olgierd Ławrynowicza, „Nasz Niemiec" z Konstantynowa. Historia – pamięć – miejsce.
CHAT 2017
5 lis, 2017
Właśnie zakończyła się kolejna edycja międzynarodowych konferencji z cyklu „Contemporary and Historical Archaeology in Theory”, zorganizowana w tym roku przez Uniwersytet Amsterdamski. Ponad 150 gości z Europy i Stanów Zjednoczonych zajęło się relacjami archeologii historycznej i współczesności z narracjami pamięci kulturowej. W tematykę tą wpisało się także wystąpienie dra Olgierda Ławrynowicza na sesji posterowej pt. „Places of Memory and Places of Oblivion. Interdisciplinary Studies in the Polish Jurassic Highland”, omawiające ideę naszego projektu badawczego oraz dotychczasowe dokonania „zespołu jurajskiego”.
 |  |  |
konferencja w Lelowie
4 lis, 2017
Dzisiaj uczestniczyliśmy w ogólnopolskiej konferencji naukowej „Lelowski matecznik i okolica. Od mikrohistorii do historii ratowniczej", która zorganizowana została przez Lelowskie Towarzystwo Historyczno-Kulturalne, Gminę Lelów oraz Gminny Ośrodek Kultury w Lelowie. Dr Aleksandra Krupa-Ławrynowicz przedstawiła referat zatytułowany „Etnografia dla lokalnej społeczności. Działania i przemyślenia z gminy Lelów".
Relacja z konferencji tutaj.
Dobrze było wrócić do Lelowa :).
cykl „Dobra Nauka"
26 lip, 2017
W trakcie tegorocznych badań w gminie Przyrów odwiedziła nas ekipa filmowa z Centrum Promocji UŁ. W efekcie, po dwóch miło spędzonych dniach, powstał film o naszych badaniach, a jurajski projekt znalazł się w cyklu „Dobra Nauka", który poświęcony jest badaniom na Uniwersytecie Łódzkim.
Zapraszamy na projekcję! :)
I na Jurę też!
po badaniach archeologicznych
25 lip, 2017
Zakończyliśmy letni sezon badań archeologicznych. Z kilkudziesięciu miejsc, o których opowiadali mieszkańcy gminy Przyrów, do nieinwazyjnej prospekcji archeologicznej wytypowanych zostało 29 obiektów.
 |  |  |
Dodatkowo 2 miejsca poddano weryfikacyjnym badaniom sondażowym. Szczególnie interesujące okazały się wyniki prac na terenie klasztoru św. Anny w Aleksandrówce koło Przyrowa. Po prawie osiemdziesięciu latach okazuje się bowiem, że brak jest materialnego dowodu popełnionej tu przez żołnierzy Wehrmachtu zbrodni, mimo obecności pomnika z napisem Grób 28 nieznanych z nazwiska rodaków zastrzelonych przez żołnierzy Vermachtu 4 września 1939 r. Pamiętajmy o nich przed Bogiem. Znaleźliśmy natomiast liczne szczątki zwierzęce, kilkaset fragmentów nowożytnej ceramiki naczyniowej i budowlanej. W jednym z wykopów sondażowych natrafiliśmy na pozostałości nowożytnej latryny, w której znajdował się niemal kompletnie zachowany kufel, fragmenty naczyń stołowych, w tym dobrze zachowane ułamki drewnianego talerza. Po wykluczeniu miejsc wskazanych przez świadków, którzy zeznawali przed Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Nardowi Polskiemu IPN, będziemy ubiegać się o dostęp do archiwalnych zdjęć lotniczych, których analiza powinna pomóc w lokalizacji mogiły.
 |  |  |
Na uwagę zasługuje również stanowisko nad rzeką Wiercicą w miejscowości Knieja, gdzie poszukiwaliśmy szczątków żołnierzy niemieckich, w tym oficerów, zabitych przez wkraczające w styczniu 1945 r. oddziały Armii Czerwonej. Również i te badania doprowadziły do wykluczenia większości terenu wskazywanego przez rozmówców. Do przebadania pozostał szeroki pas polany, na którym jesienią zastosujemy nowoczesne metody prospekcji geofizycznej.
 |  |  |